ΝΕΑ 30-12-19

Τη χρονιά που φεύγει πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας η πολιτική αλλαγή και τέθηκαν οι προϋποθέσεις για ένα νέο ξεκίνημα. Η πολιτική αλλαγή ήταν αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη. Ήδη η μεταστροφή σε πολλά αλληλοσυνδεόμενα επίπεδα -θεσμικό, οικονομικό, κοινωνικό, νοοτροπίας- αναδεικνύεται σε κάτι παραπάνω από συμπλήρωμα: αυτή θα δώσει ουσία στο γύρισμα σελίδας ή θα το αφήσει γράμμα κενό.

Για συμβολικούς λόγους, μιας και αφορά το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα, αλλά και χάρις στη χρονική αλληλουχία των γεγονότων, η επιλογή του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας θα δώσει τον τόνο σε σχέση τόσο με τη θεσμική όσο και με την πολιτική αναβάθμιση. Η πρόσφατα ολοκληρωθείσα συνταγματική αναθεώρηση επιτρέπει στην κυβέρνηση, δηλαδή, για το συγκεκριμένο θέμα, στον Πρωθυπουργό, να επιβάλλουν όποιο πρόσωπο θέλουν για Πρόεδρο. Από την άλλη, η ίδια κυβέρνηση και, κυρίως, ο ίδιος Πρωθυπουργός έχουν δηλώσει χωρίς περιστροφές ότι δεν θέλουν να κάνουν επίδειξη δύναμης αλλά ενότητας.

Παρότι, συνεπώς, ο Πρόεδρος δεν έχει στο σύστημά μας, ιδίως μετά την αναθεώρηση του 1986, σημαντικές πολιτικές εξουσίες, η στιγμή της φετινής εκλογής του -αρχή της χρονιάς, αρχή της νέας κυβερνητικής θητείας, αρχή του αναθεωρημένου Συντάγματος- την καθιστά βάση, αλλά και σηματωρό, όλων των επερχόμενων εξελίξεων. Μια επιλογή υπερκομματική αλλά όχι α-πολιτική, κύρους αλλά όχι κομφορμισμού, αποδοχής πρώτα από το κοινωνικό σώμα, ώστε να την επιβάλει σιωπηρά στην πολιτική τάξη, με στοιχεία που θα παραπέμπουν στη "ζωή μπροστά" αφήνοντας τις διαμάχες πίσω, θα δώσει ισχυρό σήμα συλλογικής προσπάθειας και συλλογικής αυτοσυνειδησίας. Μια κομματική, εξισορροπητική ή χαμηλού παρονομαστή επιλογή θα φανερώσει μια κυβέρνηση με μειωμένη αυτοπεποίθηση και θα ξοδέψει από νωρίς πολύτιμο κεφάλαιο ενότητας.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο νέος Πρόεδρος θα έχει να παίξει αμέσως έναν κρίσιμο υποστηρικτικό ρόλο στην αντιμετώπιση αναζωπυρωμένων εθνικών θεμάτων, ενώ ο τρόπος εκλογής του θα αποτελέσει δείκτη για την τύχη και άλλων θεσμικών πρωτοβουλιών, στις οποίες είναι απαραίτητη η συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων. Σκέπτομαι την αλλαγή του εκλογικού νόμου, που αποτελεί ένα δύσκολο παίγνιο με πολλές μεταβλητές, μιας και πιθανότατα θα τεθεί σε εφαρμογή στις μεθεπόμενες εκλογές αλλά θα δοκιμάσει μεταρρυθμιστικές προθέσεις, πολιτικές τάσεις και κομματικές συμμαχίες από τώρα. Σε βάθος χρόνου, ακόμα πιο σημαντική θα είναι η οικοδόμηση ενός ελάχιστου, αλλά όχι αναγκαστικά χαμηλού, βαθμού συναίνεσης στο μέτωπο της συλλογικής ανάταξης, που εμπεριέχει ένα αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα και την κοινωνική συμφιλίωση για τους πολίτες της. Κι εδώ το πρόσωπο και ιδίως ο τρόπος εκλογής του νέου Προέδρου θα έχουν έμμεση ίσως, πάντως ουσιώδη επιρροή.