Φιλελεύθερος 2/7/2019

Η άνοδος του Μπόρις Τζόνσον στο πρωθυπουργικό αξίωμα της Μεγάλης Βρετανίας σημαίνει πολλά πράγματα μαζί. Ότι η Βρετανία δεν είναι πια μεγάλη. Ότι για όλα φταίει η Τερέζα Μέι ή ο Κάμερον. Ότι ο Τραμπ είναι ακόμα λιγότερο μόνος του. Ότι στην πολιτική κερδίζουν οι χειρότεροι. Ότι η δημοκρατία είναι χαμένη.

Eχοντας την πολυτέλεια να μην είμαστε Βρετανοί, ας κρατήσουμε μόνο την οπτική της δημοκρατίας. Κι ας αναλογιστούμε για μια ακόμα φορά –του χρόνου θα έρθει η σειρά της Αμερικής- ποιες είναι οι παρεκβάσεις και γιατί, αντί να συσπειρώνουν τους λαούς στην καταπολέμηση τους, έχουν καταλήξει να αποτελούν όπλα επικράτησης όσων τις μετέρχονται.

Μια θεσμική ματιά στα πράγματα δείχνει ότι ο Τζόνσον δεν έχει ούτε τη νομιμοποίηση, ούτε τα ελάχιστα προσόντα να γίνει Πρωθυπουργός, πόσο μάλλον να πετύχει. Επιπλέον, θα επιχειρήσει να διαπράξει –δεν έχει άλλο τρόπο επιβίωσης- ένα πολιτικό και κοινοβουλευτικό πραξικόπημα ερμηνεύοντας την έξοδο από την Ένωση ως εντολή ρήξης όχι μόνο με την Ευρώπη αλλά και με τη δημοκρατία. Κι όμως, κάνοντας όλα αυτά, είναι πιθανότατο να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, ιδίως αν γίνουν σύντομα.
Η δημοκρατία, η κατάσταση της Βρετανίας και η ψήφος των συμπατριωτών του στο δημοψήφισμα του 2016 δεν ευθύνονται για το χαρακτήρα του Τζόνσον, για το γεγονός ότι τον νοιάζει μόνον ο εαυτός του, κοροϊδεύει τον κόσμο, έχει άφθονο (κακής ποιότητας) στιλ και καθόλου ουσία. Όμως τις συνθήκες για να κερδίσει ένας τέτοιου είδους πολιτικός –αυτό είναι το επιχείρημα αλλά και το πάτημα των απανταχού λαϊκιστών- τις δημιούργησε ακριβώς η αδυναμία των προκατόχων του και του συστήματος που υπηρέτησαν: η Ευρωπαϊκή Ένωση «ανάγκασε» τους Βρετανούς να την καταψηφίσουν, οι δισταγμοί και οι ατολμίες της Μέι «επέβαλαν» έναν υποστηριχτή της «σκληρής» εξόδου, η έλλειψη αντιπροσωπευτικότητας του εκλογικού συστήματος και η ακόμα μεγαλύτερη αναξιοπιστία των αντιπάλων του είναι πιθανό να επιτρέψουν μια εκλογική επικράτηση του Τζόνσον. Εν τω μεταξύ, οι «σκληροί» και οι ακροδεξιοί άλωσαν την κυβέρνηση (μια νέα υπουργός είναι υπέρ της θανατικής ποινής, πολλοί λένε ανοιχτά ότι δε δίνουν δεκάρα για τους Βρετανούς που επιθυμούν άλλη πορεία), οι γέφυρες με την Ευρώπη και τη λογική κόπηκαν και η χώρα μπαίνει ανεπιστρεπτί στο δρόμο της εξόδου χωρίς συμφωνία. Ο θρίαμβος του λαϊκισμού είναι τριπλός: η καταστροφή βαφτίζεται «λαϊκή βούληση», συνοδεύεται από παροχές που αποκλείεται να υλοποιηθούν και περικλείεται σε καλούπι πομπωδώς αναζωογονητικής κενολογίας.

Αν η δημοκρατία «ευθύνεται», μέσω των αδυναμιών της, η δημοκρατία είναι και η μόνη που μπορεί να «απαντήσει», μέσω των δυνατοτήτων της. Τα βασικά εμπόδια στο δρόμο του Τζόνσον είναι η σιωπηλή πλειοψηφία της λογικής, που δεν μπορεί να εξαφανίστηκε τελείως στη χώρα που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε προπύργιό της, καθώς και οι συσχετισμοί στο Κοινοβούλιο, που παραμένουν σταθερά αντίθετοι σε ένα Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία. Αυτοί –ένας λαός που θα ξεσηκωθεί ή/και ένα Κοινοβούλιο που θα καταψηφίσει- μπορούν να σταματήσουν την πλήρη καταστροφή. Ούτε αυτοί μπορούν, ωστόσο, να αποτρέψουν έναν –κάθε- «κυρίαρχο λαό» να αποφασίζει όπως αποφασίζει και να ακολουθεί αυτούς που ακολουθεί.