Φιλελεύθερος 14/08/2018

Προς το τέλος μιας άγονης πενταετίας, οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί τίμησαν επιτέλους τον εαυτό τους. Τόσο η κίνηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδικασίας κυρώσεων κατά της Ουγγαρίας για παραβίαση του Κράτους Δικαίου, όσο και το πνεύμα της ομιλίας του Προέδρου της Επιτροπής για το μέλλον της Ευρώπης, αφήνουν ελπίδα ότι τα σκληρά μαθήματα της «εποχής της κρίσης» αρχίζουν να γίνονται αντιληπτά κι ότι η νίκη των δυνάμεων της αποσάθρωσης δεν είναι αναπότρεπτη. Μόνο που παραμονεύουν ακόμα πολλές παγίδες –θεσμικές, πολιτικές και κυρίως ψυχολογικές.

Τα κέρδη πρώτα: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέδειξε την κρισιμότητα του ως κατεξοχήν πολιτικού οργάνου της Ένωσης, οι κομματικές γραμμές ξεπεράστηκαν μπροστά στην υπεράσπιση βασικών κοινών αρχών, τα θέματα Δημοκρατίας και Κράτους Δικαίου τέθηκαν επίσημα στον πυρήνα αυτών των αρχών, οι υπερασπιστές της Δημοκρατίας και οι αρνητές της ξεχώρισαν, και τώρα και για το μέλλον. Από αυτή την άποψη, η επιλογή της μεγάλης πλειοψηφίας των ευρωβουλευτών του Λαϊκού Κόμματος να ψηφίσουν υπέρ της καταδικαστικής για την Ουγγαρία Έκθεσης, παρά τη συμμετοχή του κόμματος του Πρωθυπουργού Όρμπαν στην ομάδα τους, αποτελεί καθοριστικό πολιτικό γεγονός. Οι βουλευτές που ψήφισαν υπέρ του Όρμπαν ή απείχαν, όπως πολλοί Ισπανοί, Ιταλοί, Γάλλοι και Γερμανοί, έδωσαν στις έννοιες «Δεξιά» και «κομματική ενότητα» μια άλλη έννοια από αυτή που φανέρωσε με την ψήφο της η ομάδα της Νέας Δημοκρατίας στο Ευρωκοινοβούλιο, η οποία σύσσωμη τάχθηκε με την πλευρά του Κράτους Δικαίου. Αυτό και μόνο το γεγονός δίνει ηχηρή απάντηση στο χαρακτηρισμό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως «ακροδεξιάς» εκ μέρους του Έλληνα Πρωθυπουργού, από το βήμα του Στρασβούργου, την προηγούμενη μέρα, και θέτει στη σωστή βάση της τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους απανταχού της Ευρώπης λαϊκιστές και τους αντιπάλους τους: το κρίσιμο κριτήριο είναι η υπεράσπιση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, όχι στα λόγια και  για τους άλλους, όπως κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά με πράξεις και πιθανώς με τίμημα.

Το δηλητήριο όμως που ενστάλαξε στην ψυχή των λαών και στο μεδούλι της Δημοκρατίας η κρίση και η επιμονή της επίσημης Ευρώπης στη λιτότητα, κάθε άλλο παρά παραμερίζεται με μία ένδοξη ψηφοφορία. Παρά τη συμβολική ήττα του Όρμπαν στο γήπεδο του Στρασβούργου, οι νίκες των ακραίων αντιευρωπαϊστών στις δικές τους πρωτεύουσες συνεχίζονται κι εμποτίζουν τη σκέψη και τη βούληση των πολιτών. Οι κίνδυνοι που αναμένουν τους υπέρμαχους μιας ενωμένης και ανοιχτής Ευρώπης είναι γνωστοί όσο και ύπουλοι: η φθορά από την άσκηση της εξουσίας, ο εφησυχασμός, η έλλειψη πειστικότητας στο λόγο, η κούραση από τα μικρά βήματα, η ανακύκλωση των ίδιων προσώπων και η αδυναμία του ευρωπαϊκού συστήματος να σπρώξει προς τα πάνω ευρωπαϊκές προσωπικότητες που θα έσπαγαν τα εθνικά σύνορα –όπως έγινε με την ψήφο κατά του Όρμπαν. Τα βαριά αμαρτήματα του κατά τα άλλα αμετανόητα φιλευρωπαϊστή Προέδρου Γιούνκερ (υπεράσπιση φορολογικών παραδείσων, διορισμός βασικού συμβούλου του σε ανώτατο πόστο), η προ-επιλογή του Μάνφρεντ Βέμπερ για να τον αντικαταστήσει και η υποχώρηση του πολιτικού σχεδίου αλλά και της αύρας Μακρόν είναι πολύ ανησυχητικά σημάδια ενόψει ευρωεκλογών. Ιδίως όταν απέναντι οι Όρμπαν, οι Σαλβίνι και οι Μπάνον ακονίζουν τα –διόλου συμβολικά- μαχαίρια τους.