Φιλελεύθερος, 18-5-18

Το σκάσιμο, στο πρόσωπο της κυβέρνησης, του φούσκας της «καθαρής εξόδου» και η άτυπη προεκλογική περίοδος που έχει ανοίξει, είναι ζημιογόνες για τον τόπο εξελίξεις, κάνουν όμως ένα καλό: επιτρέπουν μια στροφή στην ουσία, τόσο για την αναγκαία αποτίμηση, όσο και για την ακόμα πιο χρήσιμη οικοδόμηση της επόμενης μέρας σε άλλα θεμέλια.

Η ζημιά στην οικονομία και την κοινωνική συνοχή είναι πλέον προφανής: η χώρα θα βγει, ελπίζουμε, από τα Μνημόνια με την τελευταία μνημονιακή κυβέρνηση να παραδίδει μια Ελλάδα χωρίς πραγματική οικονομία, χωρίς ανορθωμένο ηθικό, με χαίνουσες τις πληγές ενός αχρείαστου διχασμού και με πολύ μικρότερη του εφικτού αναπτυξιακή προοπτική. Η πραγματικότητα έχει ακυρώσει τα διάφορα κυβερνητικά «αφηγήματα», με πρώτα το «τέλος της λιτότητας», την «αριστερή διαχείριση» και το «ηθικό πλεονέκτημα». Πίσω όμως από αυτή τη «μεγάλη εικόνα» ενυπάρχουν, αλλά δεν θα πρέπει να κρύβονται άλλο, τέσσερα εξίσου κρίσιμα ρήγματα.

Το πρώτο έχει να κάνει με «κρυφές» οικονομικές και αναπτυξιακές απώλειες, που προήλθαν από συνειδητούς χειρισμούς και επιλογές της κυβέρνησης. Πέρα από το ζήτημα του πόσο αποτιμά κανείς το κόστος από την εφαρμογή του Τρίτου Μνημονίου –αυτά που αναγκαστήκαμε να δανειστούμε ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει, το πισωγύρισμα στην ήδη συντελεσθείσα πρόοδο και τα καθαρά αλλά και διαφυγόντα κέρδη χιλιάδων προσώπων και επιχειρήσεων από την επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών-, θα πρέπει να προσμετρηθούν, και πιθανώς να αναζητηθούν, οι ζημίες που πρόεκυψαν σε διάφορα πεδία. Γιατί δεν είναι ούτε φυσιολογική ούτε νόμιμη η ζημία που υπέστησαν οι φορολογούμενοι από τις απώλειες εσόδων στο μετρό της Αθήνας όλους αυτούς τους μήνες μέχρι να στηθεί επιτέλους το νέο «σύστημα», ούτε το ύψος της υπέρογκης αποζημίωσης που ζητά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο από την Ελλάδα για κακούς χειρισμούς ή παραλείψεις σε μια σειρά από υποθέσεις (δικαστική προστασία, ναυπηγεία, σκουπίδια και πολλά άλλα). Επίσης σε χρήμα, αλλά και σε προοπτική, πρέπει να υπολογιστεί και η ζημιά από μειωμένες ή κουτσουρεμένες επενδύσεις στο όνομα μιας δήθεν αριστερής αυτάρκειας της φτώχειας.

Ίσως ακόμα πιο βαριά να είναι τα τρία πολιτισμικά ρήγματα που επέφερε με τη δράση και το παράδειγμα της η παρούσα κυβέρνηση. Στην κορυφή θέτω τη γενικευμένη υποχώρηση του Κράτους Δικαίου, που συνομολογείται  πια και από θεσμικούς παράγοντες της επιλογής της κυβέρνησης. Ακολουθεί η ενθάρρυνση και χρησιμοποίηση της χυδαιότητας ως πολιτικού όπλου –από τα πρωθυπουργικά νον-πέιπερς ως τις ανακοινώσεις των κατά καιρούς κυβερνητικών εκπροσώπων έως την ώσμωση με το ήθος και ύφος του ελάσσονος κυβερνητικού εταίρου έως τον τρόπο υπεράσπισης των κυβερνητικών πεπραγμένων στη Βουλή, στα μέσα ενημέρωσης και στη μπλογκόσφαιρα. Τελευταία αλλά όχι ύστατη η εμπέδωση μιας νοοτροπίας αγιασμού του σκοπού από τα μέσα –«κατάκτηση του κράτους», «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι απέναντι», «θα τιμωρήσουμε φορολογικά αυτούς που δεν μας ψηφίζουν»- και αναμονής της «σωτηρίας» από τους άλλους –με πρώτο το κράτος- αλλά όχι από τον εαυτό μας.

Η δίκαιη επανόρθωση του υλικού ρήγματος και η γρήγορη αναστροφή των πολιτιστικών υποχωρήσεων συνιστούν αδήριτες προϋποθέσεις για τη συλλογική ανάκαμψη. Και πάνε πέρα από τις κάλπες.